Ontplooien van de longen

In de baarmoeder hebben de longen nog geen functie; direct na de geboorte moeten ze zich daarom ontplooien, zoals een ballon die opgeblazen wordt. Dit proces kan 5 tot 10 minuten duren. Het is dus heel normaal dat premature baby's vlak na de geboorte blauw zien of moeite hebben met ademhalen. Wanneer de bevalling zich aandient en de moeder al is opgenomen, krijgt zij een injectie met longrijpingsmedicatie (corticosteroïden). Deze medicijnen hebben 12 tot 24 uur nodig om effectief te zijn, en de injectie wordt vaak nog een keer herhaald. Toch kan het voorkomen dat de baby hulp nodig heeft bij de ademhaling, waarbij ook de zwangerschapsduur een rol speelt.

Mogelijke complicaties

• Lage saturatie
  De hoeveelheid zuurstof in het bloed, die nodig is om organen van zuurstof te voorzien, heet saturatie. Wanneer de saturatie te laag is, voelt een baby zich niet prettig en kan het gezondheidsschade opleveren. In de baarmoeder is de saturatie van de baby rond de 50%; na de geboorte stijgt dit langzaam naar ongeveer 90%. Bij een te lage saturatie wordt de zuurstoftoevoer verhoogd, wat langzaam gebeurt om schade te voorkomen. Een sensor op de voet meet de zuurstofwaarden nauwkeurig.

• Apneu
  Apneu betekent ademstilstand. Ademhalen is een automatisch proces, maar in de baarmoeder hoeft een foetus nog niet te ademen, waardoor het ademhalingscentrum in de hersenen nog niet volledig ontwikkeld is. Vooral bij zeer premature baby's komen apneus vaker voor. Als een baby een apneu heeft, kan het zuurstofgehalte in het bloed dalen, wat soms zichtbaar is als een blauwe huidkleur (cyanose). Een langdurige apneu kan ook een verlaagde hartslag (bradycardie) veroorzaken. Vaak is een lichte aanraking of tikje voldoende om de baby te laten ademen. Medicatie kan helpen, en bij ernstige gevallen is ademhalingsondersteuning of beademing nodig.

• RDS (Respiratoir Distress Syndroom)
  Hoe korter de zwangerschap, hoe groter de kans op RDS (hyaliene-membranenziekte) door onrijpe longen. RDS ontstaat door een tekort aan surfactant, een stof die de longen soepel houdt en voorkomt dat de longblaasjes dichtklappen. Bij een tekort kost ademhalen veel inspanning, en er kan te weinig zuurstof in het bloed komen, wat leidt tot een ophoping van koolzuur. CPAP-ondersteuning kan helpen, maar de helft van de baby's met RDS heeft beademing nodig, waarbij surfactant via een buisje in de luchtpijp wordt toegediend. Meestal start de eigen surfactantproductie rond de derde dag, waarna vaak kan worden overgestapt op niet-invasieve CPAP. Bij sommigen duurt dit proces langer, wat het risico op langdurige longproblemen, zoals BPD, verhoogt.

• Klaplong
  Een klaplong (pneumothorax) komt soms voor bij pasgeborenen, zowel bij premature als voldragen baby's. Dit gebeurt vaak bij de eerste ademhalingen na de geboorte, wanneer de longen zich vullen met lucht in plaats van vruchtwater. Ook kan meconium in het vruchtwater een oorzaak zijn. Prematuren hebben door RDS en een tekort aan surfactant eveneens meer risico op een klaplong, vooral bij ademhalingsondersteuning. Bij een klaplong moet de overtollige lucht met een slangetje (thoraxdrain) worden afgevoerd, wat een pijnlijke procedure is waarvoor de baby morfine krijgt.

• Chronische longschade door prematuriteit
  Chronische longschade door prematuriteit, voorheen bekend als BPD (bronchopulmonale dysplasie), is een aandoening die ontstaat door een combinatie van vroeggeboorte, beademing, en vaak infecties rondom of na de geboorte. Baby’s die erg prematuur geboren zijn (korter dan 28 weken zwangerschap) hebben een groter risico hierop. Ze hebben vaak langdurig beademing en CPAP nodig met veel zuurstof. De diagnose wordt gesteld als een baby bij een zwangerschapsleeftijd van 36 weken nog zuurstof nodig heeft. Ook na deze periode kunnen luchtwegklachten aanhouden, maar de meeste kinderen groeien hier in de loop van hun eerste levensjaren overheen.

  Meer informatie is te vinden op thuisarts.nl, op de pagina Longschade bij een te vroeg geboren baby staan de links naar de verschillende situaties:

  • Mijn baby is te vroeg geboren en heeft hulp nodig bij ademen
  • Mijn baby is te vroeg geboren en ligt met longschade in het ziekenhuis
  • Mijn kind is te vroeg geboren en heeft longschade