Overlijden

Op de ziekenhuisafdeling word je heel nauw betrokken bij alle beslissingen en ontwikkelingen rondom het overlijden van je kind. Als het overlijden onafwendbaar is, wordt geprobeerd dit zo comfortabel mogelijk te laten gebeuren. Dat wil zeggen dat verdere medische handelingen zo veel mogelijk achterwege blijven, met uitzondering van pijnstilling als dat nodig is. Je baby kan dan in rust heen gaan en als het mogelijk is in de armen van jou als ouder.

Het is van belang om je andere kinderen, als die er zijn, op de een of andere wijze bij het sterven te betrekken.Wanneer je behoefte hebt om familie/vrienden bij het sterven aanwezig te laten zijn, kan dit geregeld worden in overleg met de verpleegkundige. Het kan een grote steun betekenen. Soms gaat je baby ineens achteruit, juist als je net weg bent en hoewel je teruggeroepen wordt, kan je te laat zijn. Dat is enorm verdrietig, maar weet dat ons hele zorgteam er dan alles aan gedaan heeft om het sterven zo comfortabel mogelijk te maken.

Niet aanwezig

Het kan ook zijn dat je ervoor kiest om niet bij het sterven aanwezig te zijn. Het is goed om te weten dat ouders die wel bij het overlijden van hun kind aanwezig waren, hier meestal heel dierbare herinneringen aan over houden. Door met je stervende baby in contact te blijven en tot het laatste moment te koesteren, hebben ouders het gevoel alles te geven wat ze nog kunnen bieden. Daarnaast is het zo dat jij de ouder bent en het dichtst bij het kind staat. Je kunt hem steunen in deze moeilijke momenten. Hoe klein ook, je baby voelt je liefde en genegenheid, en ook je verdriet.

Misschien ben je bang om je baby te zien als het dood is. Weet dat je dode baby je eigen lieve kind blijft. Door het gezien te hebben worden eventuele nare gedachten over hoe je baby er uitgezien heeft voorkomen. 

Het is mogelijk om je baby nog te laten dopen (via de geestelijke verzorging). Ook is het mogelijk om door een professionele fotograaf foto's te laten maken door stichting Make a Memory, de verpleegkundige kan dit regelen voor je. Het is ook goed om alvast te bedenken of je je baby na het overlijden mee naar huis wilt nemen of dat hij naar het mortuarium gaat. Het is van belang om een geschikte uitvaartondernemer uit te zoeken, de verpleegkundige kan je hierbij helpen. 

Link voor meer informatie over dit onderwerp vind je op de website van Thuisarts.

Na het overlijden

Obductie wordt ook wel autopsie, sectie of postmortaal onderzoek genoemd. Door je verdriet of andere emoties kan het voor je op dit moment moeilijk zijn om deze informatie te lezen. Toch is deze informatie belangrijk en kan het je helpen bij je beslissing om wel of geen toestemming te verlenen. 

Het is gebruikelijk dat er na het overlijden aan de ouders om toestemming gevraagd wordt nog een onderzoek te mogen doen, om precies te weten te komen wat er aan de hand was. Er kan alleen een obductie gedaan worden als er toestemming is van de ouders. Besluit je geen toestemming te geven, dan wordt er geen obductie gedaan. 

Waarom obductie?

Een obductie is belangrijk om een aantal redenen:

• Vaststellen van de doodsoorzaak en de toedracht hiervan
• Gevolgen voor jou, je familie of anderen. Soms wordt er bij een obductie een erfelijke ziekte ontdekt.
• Wetenschap en onderwijs

Wat gebeurt er bij een obductie?

Obductie is een inwendig onderzoek bij iemand die overleden is. Een patholoog – dit is een medisch specialist – voert dit onderzoek uit. De patholoog onderzoekt het lichaam uitgebreid aan de buitenkant: het uitwendig onderzoek. Soms laat hij ook een röntgenfoto of een mri-scan van het lichaam maken.

Na dit uitwendige onderzoek begint het inwendige onderzoek. Hierbij onderzoekt hij vrijwel alle organen van de baby. De organen worden uit het lichaam gehaald. Stukjes van de organen worden onder de microscoop bekeken. Dit is belangrijk, omdat we niet alle afwijkingen met het blote oog kunnen zien. Daarna plaatst hij de organen terug in het lichaam. Dit onderzoek doet hij uiteraard respectvol. Het lichaam wordt gesloten en schoongemaakt.

Als je baby voor een opbaring wordt aangekleed, is van de obductie niets meer te zien. Alleen als je baby weinig haar heeft en de hersenen zijn onderzocht, kunnen we de gehechte wond op het achterhoofd niet onzichtbaar maken. Voor onderzoek van de hersenen vragen we apart toestemming. Na de obductie heeft je baby een gehechte wond over buik en borst die vaak is afgeplakt met een gaas. Na de obductie dragen we het lichaam van je baby over aan de begrafenisondernemer. Hiervan word je ook meteen op de hoogte gesteld door de arts

Bewaren van weefsel en organen

Naast kleine stukjes weefsel voor microscopisch onderzoek, worden soms langere tijd een of meer organen of delen hiervan bewaard. Dit kan zijn omdat er meer onderzoek nodig is, omdat een stukje weefsel of orgaan soms langdurig bewerkt moet worden voordat het onderzocht kan worden.  

Hoe lang duurt de procedure?

Als je toestemming geeft voor obductie, wordt je baby overgebracht naar de afdeling pathologie. De obductie duurt ongeveer drie uur. Daarna haalt de begrafenisondernemer je baby op voor de voorbereidingen voor opbaring, begrafenis of crematie. Een obductie heeft meestal geen enkele invloed op de gang van zaken rond begrafenis of crematie. Na de obductie maakt de patholoog een verslag dat hij opstuurt naar de arts die de obductie heeft aangevraagd. 

Nagesprek

Het is gebruikelijk dat er na enkele weken nog een nagesprek komt met de kinderarts over je baby en over al die zaken die met zijn overlijden te maken hebben. Je kan erg tegen dit gesprek opzien: tegen het terugkomen in het zieknhuis, tegen het weer terugzien van de arts en de verpleegkundige. Maar het kan ook zijn dat je juist grote behoefte heeft om nog eens terug te gaan naar de plaats waar je baby geleefd heeft en gestorven is. 

Rouwverwerking

Ouders vergeten een overleden kind nooit. De eerste maanden en soms ook langer zal je steeds weer denken aan dit onoverkomelijke verlies. Ieder mens verwerkt zoiets op zijn eigen manier en heeft daar zijn eigen tijd voor nodig.

Rouwbeleving

Aanvankelijk zul je je leeg voelen en intens verdrietig zijn. Het kan ook zijn dat je niet kunt geloven dat dit gebeurd is. Sommige mensen kunnen hun verdriet goed uiten, zij willen erover praten met iedereen die op hun weg komt. Andere kroppen hun verdriet meer op, zij trekken zich terug. Ouders van een overleden kind kunnen ieder geheel verschillend hun rouw beleven. Het is heel fijn wanneer je samen goed over het verlies kunt praten, maar het kan ook zijn dat jullie beiden  je verdriet op een heel andere manier beleven. De een trekt zich terug in werk, sport en andere bezigheden, de ander wil er alleen maar over praten en alles opnieuw ophalen. Probeer respect te hebben voor de ander: die heeft ook verdriet maar uit het op een andere manier. 

Emoties

Je kunt met veel vragen zitten. Hoe dat kon gebeuren en waarom het nu juist jullie kindje is dat moest overlijden. Was de behandeling wel goed genoeg? Je kunt ook kwaad worden op de arts, op de verpleegkundige, op het hele ziekenhuis, omdat je het niet kunt verkroppen dat je kind er niet meer is. Omdat je het gevoel hebt dat ze iets niet goed gedaan hebben. Maar je kunt jezelf ook schuldig voelen. Omdat je het idee hebt iets gedaan te hebben dat niet goed was voor je kind, of iets nagelaten te hebben dat misschien wel heel belangrijk had kunnen zijn. Soms is het goed professionele hulp hierbij in te schakelen. Of zoek contact met andere ouders, bijvoorbeeld via ons bij Care4Neo of Stichting Stille Levens. 

Lichamelijke en geestelijke klachten

Door al dat verdriet, de leegte en de andere nog niet verwerkte gevoelens kun je ook lichamelijke en geestelijke klachten krijgen. Gebrek aan eetlust, slapeloosheid, depressies, onrust, enz. Wanneer deze klachten lang blijven bestaan, bespreek ze dan met de huisarts. Deze kan je wellicht weer een beetje op de goede weg helpen.