FINE  

FINE staat voor familie en kind ontwikkelingsgerichte zorg, een zorgmodel dat wordt uitgevoerd op de afdeling neonatologie. Zorgprofessionals op de neonatologie kunnen in meer of mindere mate bijgeschoold zijn over het FINE zorgmodel. FINE richt zich op drie dingen: de ontwikkeling van de hersenen, relaties en zorg op maat. 

1. De ontwikkeling van de hersenen: Zorg die gericht is op het gedrag van de baby helpt om de hersenen van de baby te beschermen en ondersteunt de ontwikkeling van de hersenen. Bijvoorbeeld door een omgeving te creëren met prettige prikkels zoals huid-op-huid contact en door pijn en stress te verminderen.
   
   
2. Relaties: Het gezin speelt een grote rol op de ontwikkeling van het kind; de geur, aanraking en stem van ouders zijn belangrijk voor de baby en belangrijk voor het zelfvertrouwen van ouders. Ook heeft de relatie tussen ouders en zorgprofessionals impact op de ervaring van de periode op de neonatologie.
   
   
3. Zorg op maat: Elke baby is anders, dus zorg moet afgestemd zijn op wat de baby nodig heeft op dat moment. Het is belangrijk dat het gedrag van een baby geobserveerd en geïnterpreteerd wordt om de zorg daarop te kunnen aanpassen. 
   
   

Ontwikkelingsgerichte zorg (OGZ) 

Ontwikkelingsgerichte zorg richt zich op de zorg die past bij de ontwikkeling van een pasgeborene. De opname van je baby op de NICU zorgt voor een plotse verandering van de omgeving; vanuit de baarmoeder waarin je baby groeit en zich ontwikkelt, waar geluid en licht gedempt worden, je baby jouw stem/lichaamsgeluiden hoort en wordt gewiegd door jouw bewegingen, naar een afdeling neonatologie met geluid, licht en medische apparatuur. Met behulp van ontwikkelingsgerichte zorg wordt gestreefd naar een omgeving te creëren die de groei en ontwikkeling van je baby ondersteunt. Doelen van de OGZ zijn onder andere: bevorderen van de ontwikkeling van je baby, verminderen van stress van je baby en bevorderen van de hechting tussen ouders en kind. 

Als ouder ben je tijdens de opname verreweg de belangrijkste steunpilaar voor je baby en ken je uiteindelijk je baby het beste. De aanwezigheid van de geur en de stem die je baby al kende in de baarmoeder kan veel stress wegnemen. Daarnaast kan je er voor je baby zijn door het maken van lichamelijk contact (buidelen) en door het ondersteunen en troosten van je baby tijdens handelingen. Door (zacht) tegen je baby te kletsen, of voor je baby te zingen. Je baby vertelt met behulp van lichaamstaal waar je baby behoefte aan heeft en wanneer je baby hulp nodig heeft, Een verpleegkundige zal je in het begin  begeleiden in het leren lezen van de lichaamstaal van je baby,  waardoor je deze zelf steeds meer zult herkennen. Je baby zal zo ook laten zien wanneer bijvoorbeeld licht, geluid en andere prikkels uit de omgeving, als vervelend worden ervaren door je baby. 

• Slaap: Door prikkels op de NICU is het niet altijd makkelijk om in diepe slaap te komen en te blijven. Terwijl diepe slaap wel goed is voor de hersenontwikkeling. De beste diepe slaap wordt gezien tijdens buidelen. 
  
  
• Licht en geluid: De couveuse wordt bedekt met een doek om te vermijden dat licht direct in de ogen van je baby of in de couveuse zal schijnen. Tijdens de verzorging van je baby scherm je de ogen af met je handen of een doekje ter bescherming tegen licht. Geluidsoverlast door luid spreken, hard openen en sluiten van couveuse deuren, verschuiven van meubilair en het plaatsen van materialen op de couveuse, moet zo veel mogelijk voorkomen worden.
  
  
• Aanraken van je kind: Als je de couveuse deuren zacht opent en je handen op je baby legt, kun je contact maken met je baby. Je baby kan je vertellen of hij energie heeft om actief mee te doen in het contact. Hoe kun je dat zien? Je baby is rustig en ontspannen wakker. De armen en benen liggen licht gebogen, de ademhaling is rustig en je baby heeft een roze kleur. Op dit moment is het goed om tegen je baby te praten en oogcontact met je baby te maken om te laten merken dat je er bent voor je baby. Je legt je handen voorzichtig, maar stevig om het hoofd en de billen of tegen de voeten van je baby. Deze druk met vaste hand ervaart je baby als prettig, terwijl lichte aanrakingen, zoals strelen, door te vroeg geboren baby's als onprettig kunnen worden ervaren. Dit komt doordat de huid nog onrijp is. Bovenstaande manier van aanraken kan ook goed toegepast worden als je je baby wil troosten als hij onrustig is.
  
  
• Signalen van stress: Je baby laat zien wanneer aanrakingen, geluid of andere handelingen te veel zijn door de volgende signalen; fronsen, dichtvallende ogen, wegdraaien van het hoofd, gapen, hikken, kokhalzen, spugen of niezen. Het “overstrekken” van het lichaam, ook van armen en benen en geknepen vuisten maken, zijn tekenen van stress. Door deze lichaamshouding laat je baby zien dat hij zich niet prettig voelt. Ondersteuning/begrenzing (al dan niet met je hand(en)) is dan vaak het beste.
  
  
• Houdingen: In zijligging wordt je baby ondersteund door middel van een nest of rolletje. Bij buikligging wordt de houding ondersteund door een rolletje onder de buik, zodat de bovenkant van het lichaam iets hoger komt te liggen. Bij het positioneren van je baby streven we naar gelijkenissen met de houding die je baby kent vanuit de baarmoeder (gebogen benen, handjes bij het gezicht, steun bij de voetjes, billen en het hoofd). 
  
  

Family Centered Care (FCC) 

Oftewel familiegerichte zorg, betekent dat de ouders centraal staan in de zorgverlening. FCC heeft de volgende principes: 

• Ondersteunen, luisteren naar en respecteren van de ouders ongeacht de culturele en sociaal-economische achtergrond. 
  
  

• Het delen van volledige informatie over het kind, zodat ouders op een effectieve manier kunnen meedoen in het nemen van beslissingen rondom de zorg van hun kind. 

• Samenwerken met ouders in de zorg van hun kind. 

• Versterken van eigen mogelijkheden en kwaliteiten van de ouders (empowerment). 
  
  

De ouders werken samen met de zorgverleners om gezamenlijk beslissingen te nemen over de behandeling en de zorg van hun kind. Zo geeft FCC meer zelfvertrouwen aan ouders en zijn ouders beter voorbereid om naar huis te gaan. 

Family Integrated Care (FICare) 

Family Integrated Care (FICare) is een zorgmodel waarin ouders en zorgpersoneel gelijkwaardige partners zijn in de zorg rondom hun kind. FICare wordt vaak gezien als een vervolgstap op FCC. Ook voor FICare geldt dus dat de zorg niet alleen gericht is op het kind, maar op de familie. FICare komt oorspronkelijk uit Canada en wordt in Nederland in verschillende ziekenhuizen toegepast. 

Het belang van ouders in het zorgteam is enorm. Uit onderzoek blijkt dat betrokkenheid van ouders zorgt dat baby’s minder vaak ziek worden en beter groeien. Ook ervaren ouders hierdoor minder stress en angstgevoelens. Het zelfvertrouwen van ouders in de zorg voor hun baby wordt groter, ook wanneer ze na de ziekenhuisopname thuis zijn. 

Met FICare word je als ouder al vanaf het begin af aan aangemoedigd om zo veel mogelijk van de verzorging van je baby zelf te doen. Bij een vroeggeboorte kan je eerste reactie vaak zijn dat je je angstig en onzeker voelt. Deze gedachten zijn heel normaal. Het is daarom belangrijk dat verpleegkundigen je coachen en ondersteunen zodat je zo goed mogelijk voor je baby kan zorgen. Zo helpen we je om zelfvertrouwen te krijgen en je baby steeds beter te leren kennen.

Naarmate je kind sterker wordt, is het steeds belangrijker dat jij je een volwaardig teamlid voelt in de zorg voor je kind. Jouw rol als ouder is onmisbaar. Ook al doen de verpleegkundigen en artsen de medische handelingen, jij bent een unieke expert op het gebied van je eigen kind. Vaak zal jij als eerste zien dat het beter of minder goed gaat met je kind. Zeg dat vooral tegen de verpleegkundigen. 

Het zorgmodel FICare bestaat uit 4 onderdelen: 

1. Onderwijs aan ouders: Om bijvoorbeeld actief deel te nemen aan de zorg van je baby is het fijn om wat te weten over de conditie van je kind. Onderwijs en coaching door zorgpersoneel helpen je hierbij. Ook kunnen er ouderbijeenkomsten georganiseerd worden waarin verschillende onderwerpen aan bod komen, zoals overplaatsing, ontslag en troosten van je kind. 
   
   
2. Onderwijs aan zorgpersoneel: Er bestaan scholingen over FICare voor zorgverleners. Ook is er aandacht voor communicatie met ouders en rolverandering van de verpleegkundigen (meer coaching).
   
   
3. Psychosociale ondersteuning van ouders: Omdat je als ouder de opname van je kind als stressvol kunt ervaren, is psychosociale ondersteuning vaak gewenst. Dit kan door een maatschappelijk werker, een psycholoog maar ook door contact met ouders die zelf een kind op de afdeling hebben gehad. 
   
   
4. Patiëntvriendelijke afdeling en cultuur: De afdeling setting en de cultuur moeten goed ingericht zijn om je als ouder geen toeschouwer te voelen, maar écht ouder. Je bent als ouder 24 uur per dag welkom. Je wordt zo veel mogelijk betrokken bij de zorg.  
   
   

Om je als ouder goed in je ouderrol te kunnen ondersteunen is goede communicatie erg belangrijk. Bij FICare doen ouders mee aan de oudervisite. In deze visite kun je aangeven hoe je zelf vindt dat het met je baby gaat en kun je vragen stellen. Je wordt meegenomen in de beslissingen van de behandeling van je kind. Naast de aanwezigheid bij de oudervisite is er ook een wekelijks oudergesprek waarin ook nog andere dingen aan bod kunnen komen zoals sociale problemen. Vaak heb je als ouder ook een vaste verpleegkundige (EVV)  die je tijdens de hele opname ondersteunt.