Antibioticagebruik na de geboorte is niet zonder risico, het kan leiden tot complicaties op de korte termijn (zoals een darmontsteking, een late sepsis, of zelfs overlijden) en ook op de lange termijn (zoals astma, allergie, obesitas). Daarom is het belangrijk dat onnodig gebruik van antibiotica omlaag gaat.

Programma Goed Gebruik van Geneesmiddelen

Een onderzoeksteam onder leiding van kinderarts-neonatoloog Douwe Visser (AUMC) heeft een subsidie ontvangen van ZonMw binnen het programma Goed Gebruik van Geneesmiddelen. Het team onderzoekt of het meten van een “stofje” in het bloed een bijdrage kan leveren in het veilig verlagen van antibiotica gebruik na de geboorte. Het stofje waar het om gaat is de biomarker presepsin. De waarde van presepsin kan binnen 4 uur na de geboorte uit navelstreng bloed bepaald worden. 

Werking van de studie

De PRESAFE studie is een multicenter, gerandomiseerde studie. Bij alle baby’s in de studie die worden geboren bij een zwangerschapsduur tussen 24 en 32 weken wordt de presepsin-waarde gemeten. Het is belangrijk om te noemen dat kinderen die bij voorbaat al een héél hoog of héél laag risico hebben op een ontsteking, worden uitgesloten van deelname aan de studie. Kinderen met een matig risico op een vroege ontsteking kunnen wel deelnemen. Zij worden willekeurig geloot tussen standaardzorg en zorg met gebruik van een presepsin meting.

In de presepsin-groep wordt alleen gestart met antibiotica als de waarde van presepsin boven de grenswaarde uitkomt. Verwacht wordt hiermee aan te tonen dat er op een veilige manier veel minder antibiotica kan worden gegeven, zonder daarbij kinderen te missen die wel daadwerkelijk een infectie hebben. De eerste inclusies worden in zomer 2024 verwacht.

Wat is een vroege sepsis?

Een sepsis is hetzelfde als een bloedvergiftiging en kan ernstig zijn. Een vroege neonatale sepsis treedt op bij pasgeborenen binnen de eerste 72 uur (3 dagen) na de geboorte. De symptomen kunnen heel snel optreden na de geboorte en kunnen ernstig zijn. De baby heeft bijvoorbeeld koorts, moeite met ademhalen, een lage lichaamstemperatuur, is prikkelbaar of slaperig, heeft voedingsproblemen en soms ook huiduitslag of geelzucht (gele verkleuring van de huid en ogen). Het is belangrijk om neonatale sepsis snel te herkennen en te behandelen, omdat het ernstig kan zijn en zelfs levensbedreigend.

De behandeling omvat meestal antibiotica om de infectie te bestrijden, evenals andere ondersteunende maatregelen om de baby comfortabel en stabiel te houden. Met een tijdige diagnose en behandeling kunnen de meeste baby’s volledig herstellen van neonatale sepsis.

Wat is een multicenter gerandomiseerde studie?

Een multicenter gerandomiseerde studie is een type onderzoeksopzet dat vaak wordt gebruikt in de medische wetenschap. Multicenter: Dit betekent dat het onderzoek op meerdere locaties of centra wordt uitgevoerd. In de neonatologie kunnen dit verschillende NICU’s zijn die gespecialiseerde zorg voor pasgeborenen bieden. Gerandomiseerde studie: Dit is een type onderzoeksopzet waarbij de deelnemers willekeurig worden toegewezen aan verschillende groepen. Deze willekeurige toewijzing helpt om vertekening te voorkomen en zorgt ervoor dat de vergelijking tussen de groepen zo eerlijk mogelijk is.